بانکداری دیجیتال چیست؟  / صفر تا صد بانکداری دیجیتال

بانکداری دیجیتال مفهوم ارتباط مردم با بانک‌ها را تغییر داده است. هر چند در گذشته مردم برای انجام امور بانکی مجبور به مراجعه به شعب حضوری بانک‌ها بودند، اما حالا می‌توانند از طریق تلفن همراه یا رایانه به راحتی بسیاری از کار‌های بانکی خود را انجام دهند؛ بانکداری دیجیتال تأثیر زیادی در زندگی و اقتصاد مردم دارد و در وقت شما صرفه‌جویی می‌کند؛ مثلاً اگر در گذشته برای دریافت پول باید مدت زیادی زمان می‌گذاشتید و به بانک می‌رفتید، حالا می‌توانید با مراجعه به نزدیک‌ترین عابربانک پول بگیرید و نیازی به مراجعه حضوری به بانک‌ها نیست.

این روز‌ها به‌دلیل نقش پررنگ بانکداری دیجیتال در زندگی همه مردم، باید با آن آشنا باشیم؛ برای همین در این مقاله می‌خواهیم درباره اینکه بانکداری دیجیتال چیست و چه ویژگی‌هایی دارد، صحبت کنیم.

بانکداری دیجیتال چیست؟

به مجموعه خدمات بانکی که به‌صورت الکترونیکی و بدون نیاز به مراجعه حضوری به بانک‌ها ارائه می‌شوند، بانکداری دیجیتال می‌گویند. این سیستم به‌صورت آنلاین فعالیت می‌کند؛ بنابراین خدماتی که در گذشته فقط به‌صورت حضوری ارائه می‌شدند، حالا از طریق آن به‌صورت غیرحضوری و برخط انجام خواهند شد. در واقع بانکداری دیجیتال به ارائه محصولات، فرآیند‌ها و فعالیت‌های مختلف بانک‌ها به‌صورت غیرحضوری اشاره دارد.

همچنین بخوانید: گزارش اعتبارسنجی بانکی

منظور از راه‌اندازی سیستم بانکداری دیجیتال، ارتقاء سطح رضایت مشتری‌ها است. با استفاده از این سیستم می‌توانید در هر زمان و مکانی به بیشتر خدمات بانکی دسترسی داشته باشید و کار‌های خود را انجام دهید؛‌این سیستم سرعت انجام کار‌ها را به‌شکل قابل‌توجه‌ای بالا می‌برد؛ چون دیگر نیازی به در صف ایستادن نیست.

خوشبختانه در کشور ایران بانک‌های زیادی پلتفرم‌های دیجیتال خود را راه‌اندازی کرده‌اند که از طریق آنها می‌توانید بسیاری از کار‌ها را انجام دهید. از جمله این پلتفرم‌ها می‌توان به ویپاد پاسارگاد، بلوبانک سامان یا بانکینو خاورمیانه اشاره کرد؛ به‌منظور ارائه خدمات در سیستم بانکداری دیجیتال از تکنولوژی‌های مختلفی مثل اینترنت‌بانک یا برنامه‌های موبایل با پروتکل‌های امنیتی مختلف استفاده می‌شود.

تاریخچه بانکداری دیجیتال

مفهوم بانکداری دیجیتال از سال 1960 یعنی زمان استفاده از رایانه‌ها به‌منظور پردازش داده‌ها یا ذخیره اطلاعات مشتری‌ها شکل گرفت. در این دوره، خودپرداز‌ها(ATM) و سیستم‌های رایانه‌ای روی کار آمدند و به مشتری‌ها این امکان را دادند تا بدون مراجعه حضوری به بانک‌ها بتوانند کار‌هایی مثل دریافت وجه را انجام دهند.

همینطور بخوانید: حواله بین بانکی چیست؟ / صفر تا صد حواله بین بانکی

در سال 1990، یعنی زمانی که مردم به‌شکل گسترده‌تری با مفهوم اینترنت آشنا شدند، بانک‌ها اقدام به ارائه برخی خدمات به‌صورت آنلاین کردند. در این بازه زمانی شما می‌توانستید با در دست داشتن اطلاعات شخصی، وارد حساب کاربری‌تان در وب‌سایت‌های بانکی شوید و تراکنش‌هایی را انجام دهید.

نقطه اوج بانکداری دیجیتال سال 2000 بود که به‌مرور موبایل‌بانک‌ها روی کار آمدند. این پلتفرم‌ها که حالا به‌صورت حرفه‌ای‌تری در دسترس قرار دارند، به شما کمک می‌کنند تا بسیاری از کار‌های بانکی را فقط از طریق تلفن همراه انجام دهید.

کاربرد بانکداری دیجیتال چیست؟

کاربرد بانکداری دیجیتال در زندگی مردم روز‌به‌روز پررنگ‌تر می‌شود. از جمله مهم‌ترین کاربرد‌هایی که این سیستم دارد، عبارت هستند از:

• تغییر نقطه تماس مشتری با بانک (استفاده آنلاین به‌جای مراجعه حضوری)
• ارائه دستیار مالی پیشرفته برای انجام اغلب امور مشتری
• خدمات پرداخت قبوض، بیمه، عوارض و …
• خدمات کارت به کارت و انتقال وجه
• خدمات دریافت تسهیلات
• خدمات سرمایه‌گذاری

تفاوت بانکداری دیجیتال و آنلاین چیست؟

شاید فکر کنید که مفهوم بانکداری دیجیتال و آنلاین یکی است، در صورتی که این 2 با یکدیگر متفاوت هستند. سیستم‌های آنلاین به کلیه اموری اشاره دارند که فقط از طریق اینترنت قابل دسترسی هستند؛ مثلاً شما از طریق موبایل یا وب‌سایت اقدام به پرداخت قبوض خود می‌کند.

بانکداری دیجیتال مفهومی فراتر از بانکداری آنلاین دارد. در این سیستم، علاوه‌بر ارائه خدمات از طریق فناوری‌های دیجیتالی، فرآیند‌های داخلی بانک‌ها نیز به‌صورت دیجیتالی ارائه می‌شوند؛ این یعنی بانک‌ها از فناور‌های مختلفی از جمله بلاکچین، هوش مصنوعی یا کلان‌داده استفاده می‌کنند.

مزیت‌های بانکداری دیجیتال چیست؟

بانکداری دیجیتال به‌مرور زمان که رشد پیدا کرد، مزیت‌های زیادی را برای مردم به ارمغان آورد. حالا این سیستم به‌قدری رشد کرده است که بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند از آن استفاده کنند؛ اما این مزیت‌ها چه هستند؟

1. سرعت و کارآیی بالا

با استفاده از سیستم‌های دیجیتالی می‌توانید تراکنش‌ها را در سریع‌ترین زمان ممکن و با کارآیی بالا انجام دهید. در این سیستم نیازی به ایستادن در صف‌های طولانی شعب حضوری یا پرکردن فرم‌های کاغذی نیست؛ بنابراین می‌توانید همه تراکنش‌ها را فقط با چند کلیک ساده انجام دهید.

همچنین بخوانید: تسهیلات سرمایه در گردش چیست؟

2. کاهش خطای انسانی

در سیستم‌های سنتی همیشه احتمال بروز خطا وجود داشت؛ چون تمامی کار‌ها به‌واسطه نیروی انسانی انجام می‌شد. آن موقع کوچک‌ترین اشتباه در ثبت و انجام تراکنش‌ها می‌توانست دردسر‌های زیادی به‌وجود آورد؛ اما حالا خوشبختانه سیستم‌های دیجیتال با استفاده از کدنویسی پیشرفته، تمام کار‌ها را از طریق ربات‌ها و هوش مصنوعی انجام می‌دهند؛ بنابراین احتمال بروز خطا به حداقل می‌رسد.

با بروز خطای انسانی، وقت زیادی از بانک و مشتری گرفته می‌شد؛ اما به‌لطف سیستم‌های دیجیتال، این خطا‌ها به حداقل رسیده‌اند؛ بنابراین روی افزایش سرعت ارائه خدمات تأثیر می‌گذارند.

3. دسترسی شبانه‌روزی از هر جایی

شما می‌توانید به سیستم‌های دیجیتال در هر ساعت از شبانه‌روز دسترسی پیدا کنید. برای استفاده از این سیستم‌ها نیازی نیست که حتماً در نزدیکی شعب بانکی باشید؛ چون می‌توانید در هر موقعیت مکانی از خدمات بهره‌مند شوید. این ویژگی برای افرادی که به‌دلیل مشغله‌های زیاد امکان مراجعه به شعب حضوری را ندارند، بسیار کارآمد است.

شما می‌توانید به‌صورت 24 ساعته از طریق لپ‌تاپ، تلفن همراه یا تبلت به سیستم دیجیتال بانکی دسترسی داشته باشید؛ بنابراین این امکان را دارید که کار‌های بانکی را حتی در زمان تعطیلات یا سفر بدون نگرانی انجام دهید.

4. کاهش هزینه‌های اجرایی

بانک‌ها در گذشته مجبور بودند که بخش زیادی از بودجه خود را صرف پرداخت حقوق کارکنان و شعب حضوری کنند؛ اما حالا به‌لطف سیستم‌های آنلاین و نیاز کمتر به نیروی انسانی، آنها می‌توانند بودجه خود را برای کار‌های مهم‌تری بپردازند؛ در روش سنتی، نیاز به استفاده زیاد از کاغذ بود که این آسیب جدی به محیط زیست می‌رساند؛ اما حالا خوشبختانه همه کار‌ها به‌صورت دیجیتالی انجام می‌شوند؛ بنابراین نیاز به کاغذ از بین می‌رود.

5. افزایش امنیت فرآیند‌های مالی

حالا به‌لطف حضور سیستم‌های دیجیتالی، امنیت فرآیند‌های مالی مشتری‌ها و بانک‌ها به‌شکل قابل‌توجه‌ای افزایش پیدا کرده است. این سیستم‌ها مبتنی بر هوش مصنوعی، رمزنگاری پیشرفته و احراز هویت دو عاملی طراحی می‌شوند؛ بنابراین محافظت بیشتری از داده‌های مهم و خصوصی می‌کنند. سیستم‌های بانکداری دیجیتال با استفاده از ابزار‌های پیشرفته، جلوی حملات سایبری را می‌گیرند.

اگر فعالیت مشکوکی در سیستم بانکداری دیجیتال وجود داشته باشد، به سرعت تشخیص داده می‌شود؛ بنابراین قبل از بروز خسارت، می‌توان جلوی تراکنش را گرفت.

6. انجام تراکنش‌های بین‌المللی

انجام تراکنش‌های بین‌المللی در گذشته بسیار سخت بود، اما حالا به راحتی می‌توان با چند کلیک ساده تراکنش‌های مختلفی را در سطح بین‌المللی انجام داد. در واقع شما می‌توانید مبلغی را به کمک بانکداری دیجیتال به یک حساب خارجی منتقل کنید.

انجام تراکنش‌های بین‌المللی برای تاجران و کسانی که در خارج از کشور تحصیل یا کار می‌کنند، بسیار مهم است. آنها در گذشته مجبور بودند به شعب حضوری مراجعه کنند و وقت زیادی برای انجام کار‌های پیچیده بگذارند؛ اما حالا خوشبختانه مراحل ساده شده‌اند.

همینطور بخوانید: کد اعتبار سنجی کارت بانکی یا CVV2 چیست؟

عیب‌های بانکداری دیجیتال چیست؟

بانکداری دیجیتال با وجود مزیت‌های زیاد، برخی عیب‌ها هم دارد که انتظار می‌رود به‌مرور زمان و پیشرفت فناوری‌ها، ایرادات نیز از بین بروند. از جمله مهم‌ترین عیب‌های بانکداری دیجیتال عبارت هستند از:

1. عدم اجرای اصولی سیستم بانکداری دیجیتال برای برخی کشور‌ها

مهم‌ترین ایرادی که می‌توان بر سیستم بانکداری دیجیتال گرفت، عدم انجام درست و اصولی آن است. در واقع شاید به‌دلیل محدودیت‌های موجود در توسعه فناوری‌های دیجیتال، نتوان به‌برخی از اهداف بانکداری دیجیتال دست پیدا کرد.

سیستم‌هایی که بتوانند نیاز‌های مشتری را بشناسند، راهکار منطقی برای رفع نیاز‌ها ارائه دهند و به مشتری در جهت انتخاب بهترین راهکار کمک کنند، نیاز به تکنولوژی‌های پیشرفته زیادی دارند. در این سیستم‌ها به‌منظور دستیابی به خدمات پیشرفته باید از فناوری‌هایی نظیر اینترنت اشیاء، هوش مصنوعی یا یادگیری ماشینی استفاده شود. متأسفانه در بسیاری از کشور‌ها زیرساخت‌های لازم برای توسعه این فناوری‌ها وجود ندارد.

2. کاهش دسترسی در صورت بروز اختلال در اینترنت

در صورت بروز اختلال در اینترنت، دسترسی مردم به بسیاری از خدمات بانکداری دیجیتال با مشکل مواجه می‌شود. در واقع اگر مردم بخواهند از این سیستم استفاده کنند، در اغلب موارد نیاز به اینترنت دارند؛ بنابراین اگر مردم در جایی باشند که دسترسی به اینترنت امکان‌پذیر نباشد، سیستم بانکداری دیجیتال خیلی به کار آنها نمی‌آید.

همچنین بخوانید: ضمانت نامه بانکی چیست؟ / ویژگی،‌ انوع و شرایط دریافت 1403

3. قطع دسترسی در صورت بروز مشکل در سرور‌ها

یکی دیگر از مشکلات رایجی که سیستم بانکداری دیجیتال ممکن است به آن گرفتار شود، بروز ایرادات و خطا‌های فنی در سرور‌ها است. در واقع این سیستم‌ها داده‌های خود را از طریق سرور‌های مشخصی تأمین می‌کنند؛ بنابراین هر مشکلی برای سرور به‌وجود بیاید، سیستم‌های بانکی دیجیتال با مشکلات روبرو می‌شوند.

4. بروز مشکلات امنیتی

بروز مشکلات امنیتی یکی از بزرگترین مشکلاتی است که اغلب کاربران اینترنت از آن هراس دارند. افشای اطلاعات مالی مشتریان و عدم حفظ حریم خصوصی می‌تواند آسیب‌های جدی به دارایی مشتری‌ها وارد کند.

هک حساب کاربری و دسترسی سارقان به حساب دیجیتالی باعث می‌شود که برخی مشتری‌ها ترجیح دهند که از سیستم‌های آنلاین استفاده نکنند؛ البته خوشبختانه روز‌به‌روز فناوری‌های امنیتی پیشرفته‌تری برای این سیستم‌ها لحاظ می‌شود.

5. هزینه‌های بالای اجرایی

برای فراهم‌کردن زیرساخت‌های لازم به‌منظور ارائه خدمات بانکداری دیجیتال، نیاز به بودجه زیادی است. این مشکل بیشتر دامن‌گیر کشور‌هایی می‌شود که از لحاظ اقتصادی توانایی تأمین بودجه لازم برای فراهم‌کردن این زیرساخت‌ها را ندارند.

ابزار‌های بانکداری دیجیتال چیست؟

بانکداری دیجیتال با استفاده از ابزار‌های مختلفی به مشتریان خدمات‌رسانی دارد که آنها را در این جدول بررسی می‌کنیم:

آینده بانکداری دیجیتال چگونه است؟

صنعت مالی دنیای امروز نیازی مبرم به سیستم‌های دیجیتال بانکداری دارد. روز‌به‌روز استفاده از فناوری بلاکچین، امنیت سایبری یا هوش مصنوعی گسترش پیدا می‌کند، بنابراین انتظار می‌رود که در آینده نیز نیاز به بانکداری دیجیتال بیشتر شود.

در این جدول حوزه‌هایی را که انتظار می‌رود در آینده در سیستم بانکداری دیجیتال پیشرفت داشته باشند، بررسی می‌کنیم:

بانک دیجیتال، انجام امور مالی مشتری‌ها به‌صورت دیجیتال

با علم بر اینکه بانکداری دیجیتال چیست، اکنون می‌دانید که بانکداری دیجیتال انواع بانک ها اغلب امور مالی مشتریان را به‌صورت آنلاین و بدون نیاز به مراجعه حضوری انجام می‌دهند. این سیستم‌ها از طریق فناوری‌های پیشرفته کار می‌کنند؛ بنابراین امکان بروز خطا در آنها به حداقل می‌رسد. خوشبختانه بسیاری از بانک‌های ایران اقدام به ارائه این سیستم‌ها با امکانات فوق‌العاده به مشتریان خود کرده‌اند؛ بنابراین می‌توانید با افتتاح حساب در آنها از خدمات‌شان بهره‌مند شوید و نیاز خود را به مراجعه حضوری به بانک‌ها از بین ببرید.