با پیشرفت هرچه بیشتر دنیای تکنولوژی و دیجیتال، روش‌های انجام بسیاری از کارهای بانکی مثل افتتاح حساب، دریافت وام، خرید سفته و… تغییراتی اساسی کرده‌اند. در واقع باوجود ابزارهای آنلاین بانکی، انجام مراحل زمان‌بر فیزیکی و کاغذبازی‌های کلافه‌کننده به چند کلیک ساده تبدیل شده‌اند. چک الکترونیکی یا همان چک دیجیتال یکی از این ابزارهای جدید در بانکداری آنلاین محسوب می‌شود که به تازگی بانک مرکزی آن را معرفی کرده است. در این مطلب می‌خواهیم در مورد این خدمت الکترونیک و مهم‌ترین کاربردهای آن صحبت کنیم.
چک الکترونیکی چیست؟
چک الکترونیکی از نظر قوانین هیچ فرقی با نوع کاغذی خود ندارد. در واقع اگر تجربه کار با چکهای کاغذی را دارید، خوب است بدانید که چک دیجیتال هم همان کارایی نوع فیزیکی را دارد، با این تفاوت که استفاده از آن راحت‌تر و امن‌تر است.
در واقع این چک‌ها شما را درگیر کاغذبازی‌های زمان‌بر نمی‌کند و فرآیند استفاده از آن کوتاه و بهینه انجام می‌شود. این چک‌ها در بانکداری الکترونیک مسیر تازه‌ای ایجاده کرده‌اند و مثل سفته الکترونیکی که پیش از این در مجله لندو آن را معرفی کردیم، از طریق امضای دیجیتالی متقاضی صادر می‌شوند.
در واقع این چک با تأیید امضای الکترونیکی شخص صادرکننده اعتبار می‌گیرد و سپس مبلغ ثبت‌شده از حساب این شخص خارج و به حساب دریافت‌کننده منتقل می‌شود. بنابراین کل این فرآیند مشابه همان مراحل صدور و به حساب خواباندن چکهای کاغذی است. با این تفاوت که با روی کارآمدن این اوراق دیجیتالی، تعداد چکهای برگشتی و نامعتبر و دردسرهای خرید و فروش با چک نسبت به گذشته بسیار کمتر خواهد شد.
چک الکترونیکی چگونه نقد می‌شود؟
فرآیند صدور و نقد شدن چک دیجیتال براساس همان قوانین و شرایط چکهای کاغذی پیش می‌رود، اما مراحل اضافی و زمان‌بر در نسخه الکترونیکی حذف شده است. به‌عنوان مثال اگر متقاضی خرید قسطی تلویزیون هستید و باید برای ضمانت چک صادر کنید، لازم است که وارد سامانه بانکی مخصوص چک الکترونیکی شوید. پس از ثبت درخواست چک به‌عنوان صادرکننده، اطلاعات شما در اختیار بانک قرار می‌گیرد.
شخص دریافت‌کننده موظف است که تمامی اطلاعات واردشده توسط صادرکننده را بخواند و در صورت صحیح بودن مبلغ و مشخصات، آن را تأیید کند. در واقع ثبت تأیید اطلاعات، اولین مرحله برای فرآیند نقد شدن چک است و پس از آن مبلغ مورد نظر به‌عنوان سپرده بانکی در سیستم ثبت می‌شود. هر زمان که دریافت‌کننده برای نقد شدن چک از طریق سامانه بانکی اقدام کند، حساب این شخص در بانک به میزان مبلغ چک شارژ خواهد شد. این مبلغ فقط در زمان تاریخ مقرر قابل برداشت است.
چک دیجیتال یکی از جدیدترین خدمات بانکی است که درحال حاضر زیرساخت‌های آن تنها در بعضی از بانکهای کشور فرآهم شده است. به همین منظور فعلاً فقط مشتریان حقیقی بانکهای صادرات، تجارت و پارسیان می‌توانند از این مزیت استفاده کنند.
3 کاربرد اصلی چک الکترونیکی
همان‌طور که گفتیم، چک دیجیتال نسبت به چکهای کاغذی استفاده راحت‌تری دارند و کاربرد آن‌ها بیشتر است. در ادامه به 3 کاربرد اصلی این برگ الکترونیکی اشاره خواهیم کرد.
1ـ پرداختهای مکرر
اگر از کسانی هستید که به‌طور مکرر در طی بازه‌های مختلف باید پرداختی انجام دهید، روی کارآمدن چک الکترونیکی در خدمات بانکی برای شما کاربرد بسیاری خواهد داشت. به‌عنوان مثال اگر برای خرید اقساطی موبایل، لپ‌تاپ، لوازم خانگی یا هرکالای دیگری باید مبلغی را به صورت ماهانه به‌عنوان اقساط بپردازید، می‌توانید از چک دیجیتال استفاده کنید.
همچنین این تکنولوژی در زمان تسویه اقساط وام‌های بانکی، پرداخت اجاره ملک، شارژ عضویت باشگاه، هزینه‌های ماهانه کلاس‌ها و… کاربرد خواهد داشت.
علاوه بر پرداختهای دوره‌ای، برای تسویه هزینه سفارش‌های اینترنتی هم می‌توانید به سراغ چکهای الکترونیکی بروید.
2ـ افزایش امنیت در پرداخت
صدور چکهای کاغذی به دلیل دستی بودن همه مراحل آن، ممکن است که فرآیند پرداخت و وصول را با مشکلاتی روبه‌رو کند و در نتیجه سبب کاهش امنیت شود. احتمال خطا در صدور چکهای کاغذی بسیار بالاست. چون ممکن است که رقم مورد نظر به اشتباه نوشته شود یا به دلیل خط‌خوردگی خوانایی نداشته باشد. در این حالت مجبور خواهید بود که چک را پشت‌نویسی یا آن را باطل کنید. درحالی‌که در فرآیند و پردازش صدور چک الکترونیکی چنین مشکلاتی تعریف نشده است.
تمامی اطلاعات چک مثل مشخصات صادرکننده، دریافت کننده، مبلغ، تاریخ و همچنین امضای چک در پلتفرم امن بانکی به صورت دیجیتالی ثبت می‌شود. بنابراین فرآیند اعتبارسنجی اطلاعات چک بدون هیچ مشکلی پیش می‌رود. پس امنیت مراحل صدور و نقد شدن مبلغ افزایش پیدا خواهد کرد و جعل، دخل و تصرف یا احتمال گم شدن و دزدیدن وجود نخواهد داشت. همچنین تعداد چکهای برگشتی و بی‌محل هم کمتر می‌شود.
3ـ امکان نقد کردن چک به صورت غیرحضوری
دریافت‌کننده چک الکترونیکی مثل چک کاغذی می‌تواند برای وصول آن به بانک مراجعه کند، اما مزیتی که چک دیجیتال به کاغذی دارد این است که دریافت‌کننده می‌تواند از طریق پلتفرم بانکی هم به صورت آنلاین مراحل وصول را انجام دهد. بنابراین کسانی که برای مراجعه به بانک زمان کافی ندارند، می‌توانند به صورت آنلاین و از طریق سامانههای بانکی مرتبط، مبلغ درج شده در چک را به حساب خود انتقال دهند.
انجام فرآیند مسدود کردن چک، دریافت گواهی عدم پرداخت و انتقال چک به شخص دیگر به صورت حضوری انجام می‌شود.
دیگر مزیت‌های چک الکترونیکی
همان‌طور که پیش از این اشاره کردیم، چک دیجیتال یا الکترونیکی 3 کاربرد یا مزیت اصلی دارد. اما مزایای این خدمت جدید بانکی فقط به این 3 مورد محدود نمی‌شود. در ادامه به‌طور مختصر از ویژگی‌های چکهای الکترونیکی صحبت خواهیم کرد.
- ثبیت اطلاعات و عدم تغییر آن‌ها
- عدم نیاز به مصرف کاغذ
- رفع مشکل اتمام برگ‌های دسته‌چک
- کمتر شدن خطا و مشکلات صدور
- افزایش سرعت فرآیند وصول
- امکان مدیرت حساب در دستگاه‌های هوشمند
- اطلاع سریع از وضعیت واریز و وصول
- کاهش دردسرهای چکهای برگشتی
- کاهش کلاهبرداری و چکهای بی‌محل
- بهترین روش برای پرداختهای روتین ماهانه
سامانه صدور چک الکترونیکی
سامانه «چکاد» پلتفرم مورد تأیید بانک مرکزی به‌منظور صدور چک دیجیتال است که با امضای الکترونیکی امکان عملیات مربوط به چک را فراهم کرده است. به‌طور کلی این سامانه مخصوص انجام عملیات زیر است.
- درخواست صدور چک
- نقد کردن مبلغ مورد نظر
- استعلام اطلاعات
- اطلاع از زمان انتقال چک
شرایط صدور چک الکترونیکی چیست؟
همان‌طور که گفتیم، با کمک سامانه چکاد می‌توانید برای صدور چک دیجیتال اقدام کنید. اما برای تأیید درخواست‌تان لازم است که شرایط زیر را داشته باشید:
- صادرکننده و دریافت‌کننده باید در یکی از بانکهای معتبر حساب داشته باشند.
- داشتن کد شهاب یا همان شناسه هویت الکترونیکی و همچنین گواهی امضای الکترونیکی برای صادرکننده و دریافت‌کننده الزامیست.
- متقاضی باید در سامانههای چک الکترونیکی بانک مرکزی، چکاوک، ساتنا و صیاد عضو باشد. اعتبارسنجی با کمک سامانه صیاد، تبادل اطلاعات با سامانه چکاوک و پردازش تمامی تراکنش‌ها با سامانه ساتنا انجام می‌شود.
امضای الکترونیکی یا دیجیتالی یکی از خدمات جدید است که با کمک پلتفرم‌های امن بانکی در فضای آنلاین انجام می‌شود. فرآیند دریافت وام لندو هم با کمک این امضا انجام می‌شود. وام لندو مخصوص خرید آیفون قسطی، لپ‌تاپ، طلا، لوازم خانگی و… است.
اطلاعاتی به‌روز داشته باشید
چک الکترونیکی به تازگی به‌عنوان یکی از خدمات بانکی معرفی شده است و هنوز بسیاری از بانک‌ها امکان ارائه آن را به مشتریان خود ندارند. تجارت، پارسیان و صادرات تنها بانک‌هایی هستند که در حال حاضر در فاز آزمایشی به مشتریان حقیقی این خدمت بانکی را ارائه می‌دهند.
با کمک این تکنولوژی، اطلاعات مهم چک در سامانه چکاد ثبت می‌شود و دیگر به برگ‌های کاغذی سنتی نیازی نیست. البته همان‌طور که گفتیم، ثبت امضای دیجیتال هم از پیش‌نیازها و زیرساخت‌های لازم برای صدور چک الکترونیکی است.
باتوجه به پیشرفت بانکداری الکترونیک در ایران، امیدواریم که زیرساخت‌های مورد نیاز برای صدور چک دیجیتال در تمامی بانکهای کشور و همچنین امکان استفاده مشتریان حقوقی از این خدمت جدید بانکی به زودی فراهم شود. برای اطلاع از زمان اضافه شدن چک الکترونیک به خدمات سایر بانکهای کشور، مجله لندو را دنبال کنید. در این مجله در مورد اطلاعات روز بانکی، بورس، بیمه، سرمایه‌گذاری و… مطالب مفیدی یافت می‌شود.
لندو یک سامانه معتبر مالی است که امکان دریافت وام خرید کالا را با کمک بانک آینده برای مشتریان خود فراهم کرده است. ناگفته نماند که درخواست و دریافت وام به صورت آنلاین انجام می‌شود. در واقع مشتری حتی سفته ضمانت را هم باید از پلتفرم بانکی به صورت آنلاین تهیه کند. برای اطلاع از مراحل ثبت‌نام، مدت زمان تسویه، نحوه محاسبه جریمه دیرکرد وام و… می‌توانید وارد سایت لندو شوید.
سوالات متداول
1ـ چک الکترونیکی چیست؟
نسخه دیجیتالی چکهای کاغذی است که همه قوانین مربوط به چکهای سنتی برای آن وجود دارد.
2ـ کاربرد اصلی چک دیجیتال چیست؟
افزایش امنیت، راحتی برای پرداختهای مکرر، امکان وصول چک بدون مراجعه حضوری و… از کاربردهای چک الکترونیک است.
3ـ برای ثبت درخواست صدور چک الکترونیکی عضویت در چه سامانههایی الزامیست؟
متقاضی باید در سامانههای چک الکترونیکی بانک مرکزی، چکاوک، سانتا و صیاد عضویت داشته باشد تا بتواند از مزایای چک دیجیتال استفاده کند.
